Εμπειρίες κατά την Θεία λειτουργία

ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΕΡΟΝΤΑ ΜΟΥ ΑΡΧΙΜ. π. ΕΦΡΑΙΜ

Τι μεγαλείόν εστιν η Θεία Λειτουργία! Πόσο τιμά ο Θεός τον άνθρωπο, να κατέρχεται μετά των Αγγελικών ταγμάτων εις κάθε Λειτουργίαν και να τρέφη τον άνθρωπον με το Πανάγιο Σώμα και Αίμα Του! Πάντα γαρ απέδωκεν ημίν· ποίον πράγμα υπάρχει σωματικόν ή πνευματικόν, φθαρτόν ή άφθαρτον, το οποίον μας υστερεί; Ουδέν. Εάν μας δίδη καθημερινώς το τεθεωμένον Άγιον Σώμα Του και Αίμα Του, ποίόν εστι τούτων ανώτερον; Βεβαίως ουδέν. Εν ποίοις μυστηρίοις ηξίωσεν ο Θεός τον χοϊκόν άνθρωπον να λειτουργή! Ω αγάπη ουρανία, ανεκτίμητος· μία σταγών θείας αγάπης υπερβαίνει πάσαν αγάπην υφήλιον, σωματικήν, εγκόσμιον.

Η αμαρτία των πρωτοπλάστων ήτο αρχή και ρίζα όλων των μέχρι σήμερον και μέχρι της συντελείας των αιώνων, θλιβερών γεγονότων. Η μία παρακοή, ως σπέρμα εντός της μήτρας της Εύας, εκυοφόρησε και μετέδωκε τον σωματικόν και ψυχικόν θάνατον εις το εξ αυτής προελθόν ανθρώπινον γένος. Και πού να εφαντάζετο η τάλαινα Εύα ότι η μικρά γεύσις του καρπού θα εδημιούργει τόσην καταστροφήν και κόλασιν, ώστε να εξαναγκάση εις «συνέντευξιν» την Αγίαν Τριάδα, διά να αποσταλή το ένα Πρόσωπον της ζωαρχικής Τριάδος εις τον κόσμον και να υποστή εκ του έργου των χειρών Του, εκ του ανθρώπου, ραπίσματα, κολαφίσματα, μαστίγωσιν, εμπτύσματα και κάθε αισχρότητα, και να κρεμασθή επί Σταυρού ως κατάρα! «Επικατάρατος πας ο κρεμάμενος επί ξύλου». 1

Αυτού του Ιησού μας, της γλυκείας λυτρώσεώς μας, του φωτός των εσκοτισμένων μας ψυχών, αναπαρίσταται εις κάθε Θείαν Λειτουργίαν το πάθος του Σταυρού και η ζωηφόρος Ανάστασις, δι’ ων εξιλεώνεται κάθε αμαρτωλή ψυχή. Πόση η αγάπη του Ιησού δι’ ημάς! Έλαβε την ανθρωπίνην φύσιν και εκρεμάσθη επί του Σταυρού, αποδίδοντας εις ημάς την ελευθερίαν και την εξόφλησιν του χρέους προς τον Ουράνιόν Του Πατέρα· και ως προσφιλέστατος αδελφός μάς αξιώνει της συγκληρονομίας του απείρου πλούτου του Ουρανίου Του Πατρός. Και αν εις τον παλαιόν νόμον, εις την σκιάν των πραγμάτων, το αίμα ταύρων και τράγων και σποδός δαμάλεως εκαθάριζε τους κεκοινωμένους, πόσον μάλλον το Αίμα το πανάγιον του Χριστού, το εν τοις αγίοις Θυσιαστηρίοις των αγίων του Θεού Εκκλησιών μεταλαμβανόμενον, θα καθαρίση ημάς από κάθε αμαρτίαν και θα θερμάνη τας ψυχάς μας εις τον θείον έρωτα του γλυκυτάτου Ιησού μας. Το Αρνίον το σφραγισθέν διά την ιδικήν μας σωτηρίαν, Αυτό θα λούση και ημάς με το πανάγιον Αίμα Του, θα πλύνη την βρώμα των αμαρτιών μας και θα μας αναπαύση αιώνια!

Ω, πόσον απαραιτήτως πρέπει και οφείλομεν παντί τρόπω να προσερχώμεθα εις την ουράνιον ταύτην συνεστίασιν, ην παρέχει ημίν τούτο το υπερφυές Μυστήριον της Αγίας Τραπέζης! Μετά φόβου και ευλαβείας να στεκώμεθα εις την Εκκλησίαν, διότι αοράτως ο Χριστός μας με τους αγίους Αγγέλους παρευρίσκεται. Τους προσέχοντας και ευλαβείς τους εμπιμπλά χάριτος και ευλογίας. Τους απροσέκτους κατακρίνει ως αναξίους.

Οι Άγγελοι διακονούν και οι πιστοί προσέρχονται να φάγουν και να πίουν Σώμα και Αίμα Χριστού -«Σώμα Χριστού μεταλάβετε, πηγής αθανάτου γεύσασθε»- ίνα ούτω ζήσουν εν Χριστώ και μη αποθάνουν τη αμαρτία. Λοιπόν, «δοκιμαζέτω δε άνθρωπος εαυτόν, και ούτως εκ του άρτου εσθιέτω και εκ του ποτηρίου πινέτω», 2 διότι ο «εσθίων και πίνων αναξίως κρίμα εαυτώ εσθίει και πίνει». 3 Όπως, όταν κανείς θέλει να παρουσιασθή εις τον βασιλέα, ετοιμάζεται από ημέρας, δηλαδή διά γενικής προπαρασκευής, καθαριότητος, λόγου, τρόπου, ήθους κλπ, ώστε να επισπάση την βασιλικήν συμπάθειαν και ούτω να επιτύχη του ποθουμένου αιτήματος, κατά την ασύγκριτον διαφοράν των δύο βασιλέων οφείλει και κάθε χριστιανός προ της Θείας Κοινωνίας να προπαρασκευασθή, ίνα τύχη ελέους και συγχωρήσεως. Τον προσερχόμενον εις τον επίγειον βασιλέα τον στολίζει πολλάκις η πονηρία, η κολακεία, η προσποίησις και το ψεύδος, όπως κερδίση το ποθούμενον· ενώ τον πιστόν χριστιανόν, προσερχόμενον εις τον Βασιλέα των βασιλέων, που επιβλέπει τον έσω άνθρωπον, πρέπει να τον στολίζη η αγιότης, το ταπεινόν φρόνημα και το απλούν ήθος της ψυχής, το πολυτιμότερον χρυσίου απολλυμένου.

Ο Κύριος εδημιούργησε επί της γης την Εκκλησίαν Του, ως Νύμφην Του, ίνα πρεσβεύη υπέρ των τέκνων Του. Μας άφησε το μέγα Μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας, ίνα καθαριζώμεθα και αγιαζώμεθα και ενούμεθα με τον Θεόν. Μας εκάλεσεν όλους· άλλους παιδιόθεν, ετέρους εις την μέσην ηλικίαν, άλλους εις το γήρας. Όλους ως αγαθός μας προσέλαβεν, ωσάν την όρνιθα υπό τας πτέρυγας αυτής, ίνα μας ποιήση μετόχους της θεϊκής Αυτού Βασιλείας. Ουδέν εσυχάθη, ούτε έλκος, ούτε πληγάς, ούτε νόσους, ούτε την δυσμορφίαν πνευματικών φαινομένων επί των χαρακτήρων των ψυχών μας. Αλλ’ ως πατήρ μας εδέχθη, ως μητέρα μας εγαλούχησε και ως ιατρός άμισθος μας ιάτρευσε και μας ενέδυσε την πρώτην στολήν της υιοθεσίας, της χάριτος, παραβλέψας το πολύ χρέος των αμαρτιών εκάστου. Λοιπόν οφείλομεν άπειρον αγάπην και λατρείαν. Η αγάπη μενέτω εν τη καρδία, ως πηγή ζώσα, κρουνούς νάματος αναβλύζουσα έρωτος θείου ρείθρα.

Να συμμετέχωμεν εις την Θυσίαν του Εσφαγμένου Αρνίου, όσο το δυνατόν συχνώτερα, εφ’ όσον έχομεν το ελεύθερον, διότι η Θεία Κοινωνία είναι άριστον βοήθημα διά τον αγωνιζόμενον κατά της αμαρτίας. Να προσερχώμεθα εις το θείον Μυστήριον με πολλήν κατάνυξιν, συντριβήν και συναίσθησιν των αμαρτιών μας. Μέγα το έλεος του Θεού, όπου καταδέχεται να εισέλθη μέσα μας, μη βδελυττόμενος το πλήθος των αμαρτιών μας· αλλά από μίαν άπειρον αγάπην και στοργήν έρχεται διά να μας αγιάση, αξιώνοντάς μας να γίνωμε παιδιά Του και συγκληρονόμοι της Βασιλείας Του. Ας ετοιμασθώμεν λοιπόν και ημείς με κεκαθαρμένας διανοίας και αποβλέποντες εις την εμπαθή νέκρωσιν των αισθήσεων, εν αγνότητι, ας εισέλθωμεν μετά των Αγίων Αποστόλων εις τον Μυστικόν Δείπνον και ας κοινωνήσωμεν τον γλυκύν Ιησούν μας, ίνα μένη μαζί μας εις τους απεράντους αιώνας των αιώνων.

Αναξίως λειτουργώ τω Θεώ μου. Το υπούργημα άγιον και φοβερόν. Καθ’ εκάστην προσφέρω θυσίαν ευάρεστον τω Θεώ, τον Αμνόν του Θεού, άμωμον τω αμώμω Πατρί και Θεώ, ίνα ίλεως γένηται, δι’ α λυπούμεν τον αγαθώτατον Θεόν, όπου δι’ ημάς εθυσίασε τον Υιόν Αυτού. Ω, Θεέ μου, τον αγαπητόν Υιόν Σου δι’ ημάς! Και ποίοι είμεθα ημείς, που μας άξιζε μία τοιαύτη υπέρτατη θυσία! «Εχθροί όντες κατηλλάγημεν τω Θεώ διά του θανάτου του υιού αυτού». 4

Όπως είναι γνωστόν, ερμηνείες της Θείας Λειτουργίας παρεδόθησαν από τους Αγίους Πατέρας της Εκκλησίας μας πολλές, βασιζόμενες κατά κύριον λόγον εις τον φωτισμό και εις την Χάρι του Αγίου Πνεύματος. Εκείνο όπου καθιστά την παρούσα ανάλυσι της Θείας Λειτουργίας, υπό του πνευματικού μου τέκνου, ιερέως πατρός Στεφάνου Αναγνωστοπούλου, αξίαν πάσης προσοχής και πρόξενον μεγίστης ωφελείας, είναι ότι προσφέρεται μέσα από εμπειρίες και αποκαλύψεις αξίων Λειτουργών του Υψίστου, παλαιών και νεωτέρων.

Εύχομαι, το παρόν βιβλίον, όπως το επιθυμεί και ο συγγραφεύς του, να χειραγωγήση πάντας ημάς εις την γνησίαν λειτουργικήν συνείδησιν και ζωήν. Να μας παρακινήση φιλοτίμως ως ευγνώμονας δούλους να προσπαθήσωμεν να Του αναπαύσωμεν τα σπλάχνα, ώστε να παρηγορηθή, καθώς το λέγει ο Ψαλμωδός: «και επί τοις δούλοις αυτού παρακληθήσεται», 5 να αισθανθώμεν το τι μας εχάρισεν ο Θεός και να αγαλλώμεθα εν τω κάλλει του έρωτος Αυτού. Αμήν. Γένοιτο!

Ο αναξιώτερος πάντων
† πατήρ Εφραίμ

_____________________

1 Γαλ. 3, 13
2 Α’ Κορ. 11, 28
3 Α’ Κορ. 11, 29
4 Ρωμ. 5, 10
5 Ψαλμ. 134, 14

Οι εκκλησιαζόμενοι χριστιανοί στον ιδρυματικό ιερό ναό Αγίας Βαρβάρας Αμφιάλης Κερατσινίου, στον οποίο εφημερεύω, ευσεβείς αναγνώσται, επανειλημμένως μου ζητούσαν να τους κάνω βραδυνές ομιλίες με θέμα την ερμηνεία της Θείας Λειτουργίας.

Γνωρίζοντας ότι στερούμαι κηρυκτικής ικανότητος και ότι ο προφορικός μου λόγος είναι πάμπτωχος, άκομψος και γεμάτος λάθη, δίσταζα για ένα τέτοιο εγχείρημα. Παρά ταύτα, μετά από χρόνια, έχοντας πλέον στη διάθεσί μου πολλά σχετικά βοηθήματα, αξιόλογα και θαυμαστά, απετόλμησα να διανθίσω τις υπάρχουσες ερμηνείες με την χαρισματική μέθεξι στα φρικτά Μυστήρια της αναιμάκτου Θυσίας του Χριστού, με βεβαιωμένη την απλανή βιωματική εμπειρία, όπως κυρίως αυτή μου εγνώσθη κατ’ ιδίαν από μερικές ψυχές αγνές και καθαρές ή από μελέτη σχετικών γεγονότων.

Έτσι, το πρώτο εσπερινό κήρυγμα έγινε τον Οκτώβριο του 1992 και το τελευταίο τον Μάρτιο του 1995. Συνολικά έγιναν πενήντα δύο ομιλίες, οι οποίες και εμαγνητοφωνήθησαν. Βασικός σκοπός αυτών των ομιλιών ήταν να ποιμανθή ο λαός του Θεού, για μια πιο ζωντανή, πιο θερμή και πιο αληθινή συμμετοχή του στο Μυστήριο της Κοινωνίας μετά του Σωτήρος Ιησού Χριστού, για την μεταμόρφωσι και θέωσι του όλου ανθρώπου.

Για να τονισθή όμως το ανυπέρβλητο μεγαλείο της Θείας Λειτουργίας και να ωφεληθούν οι πιστοί, είτε ως απλοί εκκλησιαζόμενοι, είτε και ως κοινωνούντες του Ποτηρίου της Ζωής, προσπάθησα να αναφερθώ σε αληθινά γεγονότα, που να έχουν σχέσι άμεση ή έμμεση με το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Οι εμπειρίες αυτές ελήφθησαν από την πληθώρα των Γεροντικών, τους βίους των Αγίων και από όσα προσωπικά άκουσα και είδα στην επί σαράντα τρία χρόνια ιερατική μου διακονία από Γεροντάδες και αγιασμένους ιερείς-ασκητάς, από ευλογημένους και ταπεινούς ιερείς-εφημέριους μέσα στον κόσμο, από μοναχούς του Αγίου Όρους και από απλούς αλλά θεοσεβείς χριστιανούς.

Οι βεβαιωμένες αυτές λειτουργικές μαρτυρίες αγωνιζομένων κληρικών παντός βαθμού και απλών χαριτωμένων χριστιανών -επωνύμων και ανωνύμων- εσφραγίζοντο από έμπειρους Πνευματικούς, για την αποφυγή της διαβολικής πλάνης, των ψευδοαλλοιώσεων, ψευδοκαταστάσεων, ψευδαισθήσεων και φαντασιών. Αυτές και απετέλεσαν το ιδιαίτερο στοιχείο των ομιλιών στον ανυπέρβλητο πλούτο της ερμηνείας της Θείας Λειτουργίας.

Οι ευσεβείς αναγνώσται θα παρατηρήσουν ότι οι αληθινές αυτές ιστορίες αναφέρονται σε κάποιες ιδιαίτερες συγκλονιστικές στιγμές της Θείας Λειτουργίας, όπως είναι ο Χερουβικός ύμνος, η Μικρά και Μεγάλη Είσοδος, ο Καθαγιασμός των Τιμίων Δώρων, η Θεία Κοινωνία. Κατ’ ανάγκην λοιπόν κατενεμήθησαν σε ολόκληρη την ερμηνεία, αποβλέποντας αποκλειστικώς και μόνον στην ωφέλεια, που θα προξενούσε στις καρδιές των ακροατών-αναγνωστών αυτό καθ’ εαυτό το γεγονός, ανεξάρτητα από το σημείο της Θείας Λειτουργίας, το οποίο εκάστοτε ανελύετο.

Η διαπίστωσις, από την πρώτη κιόλας ομιλία, ήταν ότι οι αληθινές αυτές ιστορίες ζωντάνευαν το ενδιαφέρον των ακροατών και εδραιώνετο μέσα τους ακόμη περισσότερο η ευλάβεια και ο κατά Θεόν φόβος προς το βασιλικώτερον Μυστήριον της Θείας Λειτουργίας. Έτσι η προετοιμασία για τη συμμετοχή τους στην Θεία Κοινωνία έπαιρνε πλέον πνευματικώτερες διαστάσεις. Όλες οι ομιλίες εμαγνητοφωνήθησαν, έγιναν γνωστές και ήσαν στη διάθεσι πολλών χριστιανών.

Γρήγορα όμως ήλθαν οι προτάσεις από πολλούς αδελφούς ιερείς και χριστιανούς στο να εκδοθούν σε βιβλίο. Η σκέψις αυτή και μόνο με τρόμαζε. Τελικά, ύστερα από αναβολές επτά χρόνων, υπεχώρησα και οι ομιλίες αυτές απομαγνητοφωνήθησαν και εκδίδονται στον παρόντα τόμο. Η γραπτή τους απόδοσις ακολουθεί πιστά το ύφος του προφορικού λόγου του θείου κηρύγματος, με τις απαραίτητες διορθώσεις, που επεμελήθησαν θεολόγοι, φιλόλογοι και άλλες θεοσεβείς ψυχές. Για τον υπερβάλλοντα κόπο τους θερμώς ευχαριστώντας εύχομαι πλούσιες τις σωτήριες από Θεού δωρεές στις καρδιές τους.

Στο διάστημα των δέκα περίπου ετών που παρήλθε από την έναρξι των ομιλιών-κηρυγμάτων αυτών, μου έγιναν γνωστά από ιερείς και απλούς χριστιανούς και άλλα έκτακτα και θαυμαστά γεγονότα, παρόμοια με τα αναφερθέντα στις ομιλίες, αρκετά από τα οποία έκρινα σκόπιμο να συμπεριληφθούν στην παρούσα έκδοσι, διότι την εμπλούτιζαν πνευματικά έτι περισσότερο.

Και επειδή από την ακρόασι αυτών των ομιλιών ωφελήθησαν πνευματικά αρκετές ψυχές, διότι κατενόησαν βαθύτερα -όσο τους ήταν δυνατόν- το μεγαλείο της Θείας Λειτουργίας, γι’ αυτό προβαίνω σήμερα στην έκδοσί τους και εύχομαι ολόψυχα και ταπεινά να ωφεληθούν έστω και ελάχιστες ακόμη ψυχές από την ανάγνωσι της γραπτής αποδόσεως αυτών των ομιλιών-κηρυγμάτων στο παρόν βιβλίο.

Για κάθε παράλειψι ή νομιζομένη υπερβολή ζητούμε ταπεινά συγγνώμη. Σκοπός μας ήταν και είναι η ωφέλεια έστω και μιας ψυχής, και μάλιστα ιερατικής.

Αυτά εγράφησαν την 31η Αυγούστου 2002,
εορτήν της Καταθέσεως της Τιμίας Ζώνης της Θεοτόκου.

Η ηλεημένη «γη και σποδός»
† πατήρ Στέφανος