Αναστασιματάριον Κωνσταντίνου Πρίγγου

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΡΙΓΓΟΥ
ΑΡΧΟΝΤΟΣ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΟΥ
ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΑΤΑΡΙΟΝ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Δημητρίου Ε. Νεραντζή
Άρχοντος Διδασκάλου του Αποστόλου
της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας

Εν όψει της επανεκδόσεως του Αναστασιματαρίου του Κωνσταντίνου Πρίγγου από την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, θα ήθελα κατ’ αρχήν να παραθέσω μερικά στοιχεία τα οποία θα αναδείξουν τη σημασία του όλου εγχειρήματος.

Το ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΑΤΑΡΙΟΝ του Δασκάλου Κωνσταντίνου Πρίγγου τυπώθηκε πρώτη φορά στην Κων/πολη, όπως γράφτηκε από τον αείμνηστο Άρχοντα Μουσικοδιδάσκαλο του Οικουμενικού Πατριαρχείου κυρ-Αβραάμ Ευθυμιάδη. Κυκλοφόρησε σε τεύχη το 1952 και το 1953 από τον ίδιο το Δάσκαλο, περιλαμβάνοντας μόνο τους τέσσερις κύριους ήχους (μέχρι τα απόστιχα του Τετάρτου ήχου). Όταν ο Δάσκαλος νοσηλευόταν σχεδόν ημιπαράλυτος στον Ευαγγελισμό (1962), δι’ εξόδων του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τον έζησα από κοντά καθώς τον επισκεπτόμουν καθημερινώς σχεδόν. Εκεί, τον παρεκάλεσα να δεχθεί να τον ηχογραφήσω με το μαγνητόφωνό μου για να αποπερατωθεί το Αναστασιματάριον που είχε μείνει ατελείωτο. Με εμπιστευόταν και δέχθηκε με προθυμία, αλλά δυστυχώς η έκδοση του ολοκληρωμένου Αναστασιματαρίου δεν έγινε όσο ήταν στη ζωή ο Δάσκαλος (να σημειωθεί ότι τότε, μαζί με τους ύμνους του Αναστασιματαρίου, ηχογραφήθηκαν και πάρα πολλοί άλλοι ύμνοι, πραγματικός θησαυρός για την εκκλησιαστική μας μουσική κληρονομιά).

Το 1974, ο Ανδρέας Παπανδρέου εξασφαλίζοντας από τους κληρονόμους του Κωνσταντίνου Πρίγγου την επιμέλεια και έκδοση των έργων του, και θέλοντας να βγάλει ολοκληρωμένο το Αναστασιματάριο του Δασκάλου, με παρεκάλεσε να απομαγνητοφωνήσω τα καταγραφέντα από μένα τροπάρια των υπολοίπων ήχων καθώς επίσης και τα Εωθινά, πράγμα που έκανα. Του τα παρέδωσα λοιπόν μαζί με ένα αντίγραφο της μαγνητοταινίας, έχοντας φροντίσει ώστε να είναι όσο το δυνατόν κοντά στην απόδοσή τους από το Δάσκαλο. Δυστυχώς, ο φίλος και μακαρίτης πλέον Ανδρέας Παπανδρέου στη συνέχεια έκανε προσμίξεις αυτών που του είχα δώσει με καταγραφές διαφόρων. Αποτέλεσμα όλως αυτών ήταν να αλλοιωθεί, εν μέρει, η απομαγνητοφώνησή μου και μαζί με τα αδιόρθωτα τυπογραφικά λάθη, να κάνουν αυτό το σοβαρό έργο να χωλαίνει σε πολλά μέρη. Θα ήθελα να αναφέρω εδώ ότι επειδή κατεστράφη ένα μέρος από τις μαγνητοφωνήσεις (από τα απόστιχα του Τετάρτου ήχου μέχρι τα απόστιχα του Πλαγίου του Πρώτου) παρεκάλεσα τον μακαρίτη Θρασύβουλο Στανίτσα, Άρχοντα Πρωτοψάλτη της ΜΤΧΕ, να μου αποδώσει τα μέλη κατά το ύφος του Δασκάλου, και τα παρέδωσα επίσης απομαγνητοφωνημένα στον Ανδρέα Παπανδρέου.

Το Αναστασιματάριον του Κωνσταντίνου Πρίγγου είναι μια εξέλιξη του Αναστασιματαρίου του Πέτρου Λαμπαδαρίου του Πελοποννησίου, το οποίο παρέλαβε ο Δάσκαλος όπως διαμορφώθηκε από τους μεγάλους Πρωτοψάλτες και Μαϊστόρους της Ψαλτικής Τέχνης μέσα στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό μέχρι της πρωτοψαλτία του. «Οι ίδιες μελωδίες, απλές, αλλά με μεγαλοπρεπή εκτέλεση»,  όπως συνήθιζε να λέει ο μεγάλος Δάσκαλος.
Εδώ αξίζει να αναφέρουμε αυτό που γράφει ο Α’ Δομέστιχος του Πρωτοψάλτου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Ιακώβου Ναυπλιώτου Άγγελος Βουδούρης στα Μουσικολογικά Απομνημονεύματά του (σ. 301), μεταφέροντας τα λόγια του Δασκάλου του:
«Οι Πατριαρχικοί μουσικοί Δάσκαλοι την Νέαν Γραφήν και τας εξηγήσεις των μαθημάτων τας προ εκατό ετών γενομένας, δεν τας ευνόησαν. Είχαν προς τούτο σοβαρούς λόγους. Δια τούτο εκείνοι έψαλλαν τα μέλη όπως επεκράτει εν τω Πατριαρχικώ Ναώ η συνήθεια η παλαιοτέρα. Έψαλλον μη λαμβάνοντες υπ’ όψιν διόλου τας εξηγήσεις. Εκείνοι ηκολούθουν τα χειρόγραφα μουσικά κείμενα κατά την γραφήν του Λαμπαδαρίου Πέτρου».

Από μικρό παιδί, που άρχισα να ασχολούμαι με την Ψαλτική, διέκρινα ότι ο Κωνσταντίνος Πρίγγος έψαλλε διαφορετικά σε σχέση με τους εκτός του Πατριαρχικού Ναού ψάλτες. Διαπίστωνα μάλιστα ακούγοντάς τον ότι οι μελωδικές γραμμές, είτε έψαλλε στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό είτε οπουδήποτε αλλού, ήταν σχεδόν απαράλλακτες, αφού ο αείμνηστος Δάσκαλος είχε ως μοναδικό σκοπό όταν έψαλλε την επικοινωνία με το Θεό και όχι να αρέσει μόνο στους ανθρώπους, όπως γίνεται συνήθως σήμερα από πολλούς.

Για όλους αυτούς τους λόγους, θεωρώ γεγονός με ιδιαίτερη σημασία την επανέκδοση σήμερα αυτού του Αναστασιματαρίου από την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, η οποία εμπιστεύθηκε τη μουσική επιμέλεια στο Γεώργιο Κωνσταντίνου και στους συνεργάτες του Κωνσταντίνο Λανάρα και Δημήτριο Παπαδόπουλο. Αισθάνομαι δε ιδιαίτερη χαρά διότι μετά από διάστημα σαρανταπέντε χρόνων, όταν ξεκίνησα πρώτος την προσπάθεια αυτή, βλέπω το όνειρό μου να γίνεται πραγματικότητα: έκδοση ενός σωστού, «ψαλτικού» Αναστασιματαρίου, όχι σύμφωνα με τις προσωπικές αποδόσεις και την αρέσκεια του καθενός, αλλά με βάση τα παρεδομένα ακούσματα όπως αυτά ζυμώθηκαν και επιβίωσαν μέσα στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό.

Στην τελειότητα αυτής της έκδοσης συμβάλλουν τα μέγιστα και οι επισυναπτόμενοι δίσκοι ακτίνας (CDs) με ύμνους του βιβλίου όπως αποδίδονται από τον ίδιο το Δάσκαλο, Κωνσταντίνο Πρίγγο. Εντρυφώντας στα ακούσματα κάθε ψάλτης - μουσικός έχει τη δυνατότητα να εμβαθύνει στο πατριαρχικό ύφος, να εξοικειωθεί μ’ αυτό αφομοιώνοντας θέσεις, φράσεις και γραμμές, και να μπορέσει έτσι να αποδώσει ομοιόμορφα και τους υπόλοιπους ύμνους του Αναστασιματαρίου.

Κλείνω εκφράζοντας τα θερμά μου συγχαρητήρια προς τον Διευθυντή της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Φαναρίου κ. Αγαθάγγελο και τους συνεργάτες του, και ευχόμενος να συνεχιστούν και να ευοδωθούν οι προσπάθειες για τη διάσωση του έργου του μεγάλου Δασκάλου.

Δημήτριος Ε. Νεραντζής
Άρχων Διδάσκαλος του Αποστόλου
της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας