Ερμηνεία στην Παλαιά Διαθήκη - Αριθμοί

[Στην αρχή του Β' μέρους του παρόντος βιβλίου παρατίθεται μια περισσότερο αναλυτική
και επιστημονική Εισαγωγή στο βιβλίο των Αριθμών]

Οι "Αριθμοί" είναι το τέταρτο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης. Το όνομά του αυτό το έλαβε από την ελληνική μετάφραση των Εβδομήκοντα (Ο') λόγω των απογραφών (βλ. κεφ. 1 και 26) και των άλλων απαριθμήσεων (βλ. 3,15-31. 7,10-83. 28-29. 31,32-52), τις οποίες αυτό περιέχει. Στα εβραϊκά ο τίτλος του είναι "Στην έρημο" (bemidbar). Ο εβρ. αυτός τίτλος προέρχεται από τις πρώτες λέξεις του βιβλίου και είναι περισσότερο επιτυχημένος, γιατί εκφράζει καλύτερα το περιεχόμενο του βιβλίου, δηλαδή το ταξίδι του Ισραήλ στην έρημο, από το Σινά, μετά την παραλαβή του θείου νόμου, έως τις πεδιάδες της Μωάβ, λίγο πριν την είσοδό του στην Γη της Επαγγελίας.

Πιο συγκεκριμένα το βιβλίο των Αριθμών θα μπορούσε να διαιρεθεί στα εξής τμήματα:

Ι. Οργάνωση του Ισραήλ πριν την αναχώρησή του από το Σινά (1,1-10,10). Στο τμήμα αυτό ο συγγραφέας θέλει να δείξει τον χαρακτήρα της κοινότητας στην έρημο. Ο Ισραήλ οργανώνεται σαν μία ιερή κοινότητα με επικεφαλής τον Μωυσή και τον Ααρών. Οι ιερείς και οι Λευΐτες έχουν μία κεντρική θέση στο στρατόπεδο των Ισραηλιτών και στην ζωή τους γενικά. Αρχηγός του έθνους είναι ο Θεός και γι' αυτό και όλα πρέπει να γίνονται σύμφωνα με τις εντολές του. Ειδικώτερα στα κεφάλαια αυτά γίνεται λόγος: Για την απογραφή των φυλών (κεφ. 1), για την τάξη του στρατοπέδου των Ισραηλιτών (κεφ. 2), την απογραφή των Λευϊτών και τα καθήκοντά τους (κεφ. 3-4), για διάφορους κανονισμούς (κεφ. 5), για νόμους σχετικά με τους αφιερωμένους στον Θεό ναζιραίους (κεφ. 6), για τις προσφορές των αρχηγών των φυλών (κεφ. 7) και πάλι για τους Λευΐτες (κεφ. 8) και τέλος για το πρώτο Πάσχα, την πύρινη νεφέλη και τις ασημένιες σάλπιγγες (9,1-10,10).

ΙΙ. Η πορεία στην έρημο: Από το Σινά μέχρι τις πεδιάδες της Μωάβ (10,11-21,35). Στο τμήμα αυτό γίνεται λόγος για την πορεία των Ισραηλιτών στην έρημο. Η περίοδος την οποία καλύπτουν αυτά τα κεφάλαια είναι μία περίοδος σαράντα χρόνων. Παρ' όλα αυτά δεν έχουμε μία συστηματική ιστορία του Ισραήλ για τα χρόνια αυτά, αλλά ιδιαίτερες ιστορίες των πρώτων και των τελευταίων χρόνων της συγκεκριμένης περιόδου, οι οποίες ως επί το πλείστον είναι ιστορίες επαναστάσεως του λαού κατά του Θεού και τιμωρίας του από εκείνον. Πιο συγκεκριμένα γίνεται λόγος: Για την αναχώρηση από το Σινά (κεφ. 11), για το περιστατικό της Ταβερά (11,1-3), για τα ορτύκια και τους εβδομήκοντα πρεσβυτέρους (11,4-35), για την επανάσταση της Μαριάμ και του Ααρών κατά του Μωυσή (12,1-16), για την αποστολή κατασκόπων στην Γη της Επαγγελίας και την επανάσταση του λαού (κεφ. 13-14), δίδονται διάφορες λειτουργικές διατάξεις (κεφ. 15) και εξιστορείται η επανάσταση των Κορέ, Δαθάν και Αβειρών (16,1-17,5), η μεσολάβηση του Ααρών (17,6-15) και το περιστατικό με την βλαστήσασα ράβδο του Ααρών (17,16-28). Επίσης θεσπίζονται τα καθήκοντα των ιερέων και των Λευϊτών (κεφ. 18) και δίδεται το τελετουργικό της κόκκινης αγελάδας (κεφ. 19). Τέλος, στην πορεία από την Κάδης προς τις πεδιάδες της Μωάβ (κεφ. 20-21) γίνεται αναφορά στο περιστατικό της Μεριβά (20,1-13), στις διαπραγματεύσεις με τον βασιλέα της Εδώμ (20,14-21), τον θάνατο του Ααρών (20,22-29), την μάχη με τους Χαναναίους στην Ερμάν (21,1-3), τον χάλκινο όφι (21,4-9), τους σταθμούς του λαού στην Υπεριορδανία (21,10-20) και την ήττα των Αμορραίων βασιλέων Σηών και Ωγ (21,21-35).

ΙΙΙ. Στις πεδιάδες της Μωάβ: Προετοιμασία για την είσοδο στην Γη (22,1-36,13). Στο τελευταίο αυτό τμήμα οι Ισραηλίτες εμφανίζονται ότι έχουν στρατοπεδεύσει στις πεδιάδες της Μωάβ, δίπλα στον Ιορδάνη ποταμό, απέναντι από την Ιεριχώ, όπου και ετοιμάζονται να εισέλθουν στην γη Χαναάν. Πιο συγκεκριμένα αναφέρεται: Η ιστορία με τον Βαλαάμ (κεφ. 22-24), η αποστασία των Ισραηλιτών στην Βεελφεγώρ (25,1-18), μία δεύτερη απογραφή (25,19-26,65), το περιστατικό με τις κόρες του Σαλπαάδ (27,1-11), η καθιέρωση του Ιησού του Ναυή ως διαδόχου του Μωυσέως στην πολιτική ηγεσία του λαού (27,12-23), δίδονται διάφορες διατάξεις για τις εορτές και τα τάματα (κεφ. 28-30), αναφέρεται ο πόλεμος με τη Μαδιάμ (κεφ. 31), η εγκατάσταση των φυλών Ρουβήν και Γαδ στην Υπεριορδανία (κεφ. 32), γίνεται μία επισκόπηση του δρομολογίου της ερήμου (33,1-49), διανέμεται η γη Χαναάν στις φυλές (33,50-35,34) και δίνονται συμπληρωματικές οδηγίες για την κληρονόμηση γης από τις γυναίκες (κεφ. 36).

Οι διηγήσεις αυτές του βιβλίου των Αριθμών, όπως πιστεύουν και οι επιστήμονες, προέρχονται από πολύ αρχαίες παραδόσεις, οι οποίες όμως κατεγράφησαν σε διάφορες χρονικές περιόδους. Σκοπός της καταγραφής των παραδόσεων αυτών ήταν να δοθεί η ιστορία των απαρχών του Ισραήλ και να φανεί μέσα από αυτή την ιστορία ότι ο Ισραήλ από την αρχή επορεύθη ως λαός του Θεού και ότι οι διάφοροι μεταγενέστεροι θρησκευτικοί κυρίως θεσμοί του Ισραήλ είχαν προέλθει από αυτήν την παλαιά περίοδο, από τον ίδιο τον Μωυσή ύστερα από εντολή του Θεού. Η εκλογή των απογόνων του Ααρών για την ιερωσύνη, η διάκριση των ιερέων από τους Λευΐτες και η υποταγή των δευτέρων στους πρώτους, τα ιδιαίτερα λειτουργικά καθήκοντα των δύο αυτών ομάδων, η θέσπιση των κριτών, η διανομή της Χαναάν στις δώδεκα φυλές, όλα αυτά προέρχονται από αυτήν την αρχαία περίοδο. Η Σκηνή του Μαρτυρίου, η οποία δήλωνε την παρουσία του Θεού ανάμεσά τους, στήθηκε στο κέντρο του στρατοπέδου· γύρω δε από αυτήν εστρατοπέδευσαν οι ιερείς και οι Λευΐτες και στη συνέχεια όλες οι άλλες φυλές. Έτσι κέντρο της ζωής τους έγινε ο Θεός. Τίποτε δεν γινόταν χωρίς το θέλημά του. Με τη δική του διαταγή ξεκινούσαν την πορεία και με την δική του διαταγή στρατοπέδευαν. Ο λαός σε όλα τα θέματα ακολουθούσε τις εντολές του και τα προστάγματά του.

Ένα άλλο σημαντικό θέμα το οποίο θέλουν να τονίσουν οι Αριθμοί είναι ότι ο λαός του Ισραήλ υπήρξε από την αρχή επαναστάτης κατά του Θεού, τιμωρούμενος έτσι από Αυτόν, αλλά συγχωρούμενος στη συνέχεια. Οι Ισραηλίτες, παρά το ότι συνήψαν διαθήκη με τον Θεό και υποσχέθηκαν υπακοή σ' αυτόν, στην πορεία όχι μόνο γόγγυσαν κατά του Θεού, αλλά και επαναστάτησαν επανειλημμένως κατά των αντιπροσώπων του, του Μωυσή και του Ααρών. Έφθασαν δε ως το σημείο να απορρίψουν την χώρα την οποία ο Θεός τους υποσχέθηκε. Τις επαναστάσεις αυτές του λαού ακολούθησε η δίκαιη τιμωρία του, αλλά και η τελική συγχώρησή του από τον Θεό, ο Οποίος παρουσιάζεται με αυτόν τον τρόπο πιστός στις υποσχέσεις του και ελεήμων σε αντίθεση με τον αποστάτη, σκληροτράχηλο και αγνώμονα ισραηλιτικό λαό.

Όλες αυτές οι ιστορίες του βιβλίου των Αριθμών αποτελούν τύπο της ζωής των πιστών όλων των εποχών. Η ζωή του κάθε πιστού ομοιάζει με το ταξίδι των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο προς την Γη της Επαγγελίας. Αίγυπτος είναι η ζωή της δουλείας στα πάθη και Γη της Επαγγελίας είναι η Βασιλεία των Ουρανών προς την οποία πορευόμαστε εμείς η Εκκλησία, ο νέος Ισραήλ. Στην πορεία αυτή λαμβάνουμε τον θείο Νόμο, την εντολή της αγάπης, την οποία μας παρέδωσε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, όταν συνήψε με το αίμα του την Καινή Διαθήκη, και αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες της πορείας στην έρημο, τις δυσκολίες δηλαδή και τους πειρασμούς του παρόντος βίου, ενώπιον των οποίων όμως δεν πρέπει να δειλιάσουμε και να γυρίσουμε στην Αίγυπτο των παθών, ούτε να επαναστατήσουμε εναντίον του Θεού, αλλά να στηρίξουμε την ελπίδα μας στον Κύριο, ο Οποίος θα τροπώσει τον νοητό Αμαλήκ και θα μας οδηγήσει στην Γη της Επαγγελίας.