Μουσικόν Εγκόλπιον Παρακλητικής τόμος Β' - Πλάγιοι Ήχοι

"Άδοντες και ψάλλοντες εν τη καρδία ημών τω Κυρίω"

Το Ελληνικό Έθνος που έδωσε τη γλώσσα για τη διάδοσι του Χριστιανισμού στον κόσμο, έδωσε και τη μουσική του στην αρχέγονη Εκκλησία.

Και αυτήν την Ελληνική μουσική πήραν οι Μελωδοί της Εκκλησίας μας και τη μετέπλασαν, στο διάβα των αιώνων, σ' αυτό που σήμερα λέμε Βυζαντινή Μουσική.

Αν η έκφραση των ανθρωπίνων συναισθημάτων με τη φωνή λέγεται μουσική, τότε σίγουρα η Βυζαντινή Μουσική είναι η γλώσσα που μπορούν οι Χριστιανοί να μιλούν με τον Θεό.

Και αυτήν την γλώσσα των Αγγέλων, όπως την αποκαλεί ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, χρησιμοποιούν αιώνες τώρα οι επί γης Άγγελοι, οι Μοναχοί και κυρίως οι Πατέρες του Αγίου Όρους. Όλο το Άγιον Όρος νυχθημερόν φλέγεται από τις προσευχές, τα δάκρυα, τις ικεσίες, τις ψαλμωδίες και τις παννυχίδες των ενασκουμένων Πατέρων.

"Ψαλμός γαλήνη ψυχής, βραβευτής ειρήνης. Μαλάσσει μεν γαρ της ψυχής το θυμούμενον, το δε ακόλαστον σωφρονίζει... ώστε και το μέγιστον των αγαθών, την αγάπην, η ψαλμωδία παρέχεται... Ψαλμός δαιμόνων φυγαδευτήριον... Ψαλμός και εκ λιθίνης καρδίας δάκρυον εκκαλείται..." βροντοφωνεί ο Μέγας Βασίλειος.

Αυτό το ιερό έργο της ψαλμωδίας υπηρέτησαν για αιώνες και υπηρετούν οι ταπεινοί μοναχοί του Αγίου Όρους.

Στους ώμους των εσήκωσαν την παράδοση γενικά της Εκκλησίας μας και ιδιαίτερα τη Βυζαντινή Μουσική.

Η Αγιορείτικη ψαλμωδία είναι ταπεινή, κατανυκτική, προσευχητική, χωρίς ηδυπαθή και θυμελικά μέλη, χωρίς φωνητικούς ακροβατισμούς. Οι Αγιορείτες Πατέρες ψάλλουν, όχι για να επιδειχθούν, αλλά για να προσευχηθούν. Να γιατί, ειδικά στις αγρυπνίες, κατορθώνουν να ανεβάσουν τις ψυχές των προσκυνητών, από τα πρόσκαιρα και τον κόσμο της ύλης και της φθοράς, στα αιώνια, στον ουρανό, σ' αυτόν τον θρόνο της μεγαλοσύνης του Θεού.

Πρώτος του χορού των Αγιορειτών Πατέρων που υπηρέτησαν πιστά τη Βυζαντινή μουσική παράδοση, ο Άγιος Ιωάννης ο Κουκουζέλης, και ακολουθούν ο Γρηγόριος ο Δομέστικος, ο Αθανάσιος και ο Δαμασκηνός οι Ιβηρίτες, ο Άνθιμος και ο Βαρθολομαίος οι Λαυριώτες, ο περίφημος Δαμιανός ο Βατοπαιδινός (ο δάσκαλος των Κωνσταντινουπολιτών ψαλτάδων), ο Γρηγέντιος ο Ζωγραφίτης, ο Γερμανός, ο Δημήτριος, ο Θεοτόκης, ο Ματθαίος, ο Σπυρίδων οι Βατοπαιδινοί, ο Ιωάσαφ ο Διονυσιάτης, ο Νικόλαος ο Δοχειαρίτης, ο Νεκτάριος ο Βλάχος (Ρουμάνος), ο Αθανάσιος και Δανιήλ Δανιηλίδης και χιλιάδες άλλοι επώνυμοι και ανώνυμοι.

Όλων αυτών των Πατέρων τις φωνές αφουγκράστηκε ο σεβαστός μου παπά Ιερόθεος της Ιεράς Μονής Φιλοθέου, τα χρόνια αυτά που ενασκείται στο Άγιον Όρος και απεφάσισε να τις καταγράψη.

Καλλίφωνος πρωτοψάλτης ο ίδιος και βαθύς γνώστης της Βυζαντινής Μουσικής είναι προικισμένος με ένα σπάνιο μουσικό και συνθετικό ταλέντο. Γι' αυτό μπόρεσε σε πολύ λίγο χρονικό διάστημα να μας προσφέρει μέχρι τώρα δέκα χειρόγραφους μουσικούς τόμους, καλογραμμένους και άψογους από άποψη μουσικής ορθογραφίας.

Και να τώρα στα χέρια μας ο νέος μουσικός τόμος, γραμμένος και αυτός με την καταπληκτική μουσική φαντασία του π. Ιεροθέου, αλλά στηριγμένη στη χιλιόχρονη Αγιορείτικη Παράδοση.

Μακάρι να συνεχίση αυτή του τη μουσική προσφορά ο πατήρ Ιερόθεος και μακάρι τα έργα του να σταθούν εμπόδιο στην εισαγωγή οθνείων ψαλτικών ακουσμάτων στο Περιβόλι της Παναγίας μας.

Ηλίας Πουγούνιας,
Ιατρός - Μουσικολόγος