Υπαρξιακή ψυχολογία και Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία

Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος
Υπαρξιακή ψυχολογία και Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία

Τα τελευταία χρόνια γίνεται πολύς λόγος για την σπουδαιότητα της  Ορθοδόξου Παραδόσεως και πολλοί αναζητώντας την αλήθεια μελετούν τούς Πατέρες της  Εκκλησίας. Μαλιστα πολλοί ξένοι σύγχρονοι ψυχοθεραπευτές, αν και δεν είναι  Ορθόδοξοι, εντυπωσιάζονται από την νηπτική θεολογία της  Ορθοδόξου Παραδόσεως.

Στο βιβλίο αυτό αναλύεται η θεωρία μιας σύγχρονης Σχολής ψυχολογίας που ονομάζεται «λογοθεραπεία».  Ο Victor Frankl, που είναι εκφραστής της θεωρίας αυτής, αποβλέπει με την μέθοδο της θεραπείας που χρησιμοποιεί, να εμπνεύση σε κάθε άνθρωπο ένα νόημα ζωής που είναι διαφορετικό για τον καθένα ώστε να του δώση δύναμη και θέληση για την ζωη του και να τον βοηθήση να ξεπεράση τα υπαρξιακά προβλήματα που τον απασχολούν. Και στην πιο δύσκολη κατάσταση που περνάει κανείς, θα μας πη ο Victor Frankl, μπορεί να δώση νόημα στην ζωη του ακόμη και στον θάνατο.  Ετσι προσφέρει αισιοδοξία και βοηθά τον άνθρωπο να νοηματοδοτή την ζωη του.

Ο Victor Frankl παρατηρεί ότι πάντοτε υπήρχαν οι νευρώσεις, που τις διακρίνει σε νοογενείς και ψυχογενείς. Τα τελευταία χρόνια όμως υπάρχει έντονη αναζήτηση και ανάγκη ψυχοθεραπείας.  Υποστηρίζει ότι η ψυχανάλυση δεν μπορεί να θεραπεύση γιατί αρκείται μόνον σε μια ενδοσκόπηση και στρέφεται προς το παρελθόν.  Η λογοθεραπεία είναι περισσότερο σύγχρονη και επίκαιρη από την ψυχανάλυση και θεωρείται ανώτερή της γιατί προχωρεί και φθάνει και στην ψυχοθεραπεία.  Η ομοιότητά της με την  Ορθόδοξη ψυχοθεραπεία βρίσκεται στην μέθοδο που χρησιμοποιεί για να θεραπεύση τον άνθρωπο. Σπουδαίο και καθοριστικό ρόλο στην θεραπεία του ανθρώπου έχει η προσωπικότητα του λογοθεραπευτού που μοιάζει με την θέση που έχει στην  Ορθόδοξη Παράδοση ο διακριτικός πνευματικός πατέρας.

Υπογραμμίζεται από τον συγγραφέα ότι η αξία της ορθόδοξης νηπτικής θεολογίας βρίσκεται στο ότι δεν ενδιαφέρεται απλώς να προσφέρη την υγεία αλλά την σωτηρία. Δινει μεγάλη σημασία στο θέμα των λογισμών και πιστεύει ότι η ασθένεια δεν είναι μόνο σωματική και ψυχολογική, αλλά κυρίως υπαρξιακή. Χρειάζεται συνεχής αγώνας και νήψη ώστε οι λογισμοί να παραμένουν στον χώρο της λογικής και να μην καταλάβουν την καρδιά.  Εάν δεν προσέξη ο άνθρωπος τούς λογισμούς του είναι δυνατόν να καταλήξη ακόμη και στην σχιζοφρένεια.

Η ησυχαστική και θεραπευτική μέθοδος που διαθέτει η  Ορθόδοξη Παράδοση δεν δίνει απλώς ένα νόημα στον άνθρωπο, αλλά του δίνει την δυνατότητα να αποκτήση πνευματική υγεία, εσωτερική πνευματική πληρότητα και του προσφέρει το μεγαλύτερο νόημα που είναι η θέωση, δηλαδή, η κοινωνία και ενότητα του ανθρώπου με τον Θεο. Με την βίωση της πνευματικής ηδονής υπερβαίνεται ο πόνος, οι θλίψεις και όλα τα προβλήματα, ακόμη και ο θάνατος και δίνεται άλλη διάσταση στην ζωη του ανθρώπου.