Παρακλητικός Κανών στο Άγιο Πνεύμα

Με ιδιαίτερη χαρά και αγαλλίασι ψυχής προλογίζω τον εμπνευσμένον Παρακλητικό Κανόνα, συντεθέντα υπό του αγίου Μαξίμου του Γραικού εις δόξαν και τιμήν και λατρευτικήν προσκύνησιν του Παναγίου Πνεύματος, του τρίτου Προσώπου της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος και τον έτερον τοιούτον, ο οποίος εποιήθη προσφάτως διά τον αυτόν λόγον.

Κορυφαία ασκητική και Πατερική μορφή του 16ου αιώνος ο εν Αγίοις Πατήρ ημών Μάξιμος, ο εξ Άρτης ορμώμενος και εν τη Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπεδίου ασκηθείς, τελειωθείς δε οσιακώς εις την Λαύραν της Αγίας Τριάδος -αγ. Σεργίου Σεργκίεβ Ποσάντ Μόσχας (†1556) και Φωτιστής των Ρώσων γενόμενος, είναι μία εκ των εξοχωτέρων προσωπικοτήτων του Ελληνισμού και της υστεροβυζαντινής Ρωσικής εθνικής και Εκκλησιαστικής Ιστορίας.

Μοναχός λόγιος με συστηματικές σπουδές αρχικά εις Κέρκυραν και ακολούθως εις την Ιταλία, πνευματοφόρος και πνευματοκίνητος ασκητής της Μοναχικής Αγιορειτικής πολιτείας, προκριθείς υπό του Οικουμενικού Πατριαρχείου διά να μεταβή εις Ρωσίαν και αναλάβει την μετάφρασιν και διόρθωσιν των Ρωσικών εκκλησιαστικών βιβλίων, ανταπεκρίθη προθύμως (1518) εφαρμόζων την μοναχικήν υπακοήν.

Ενώ εξετέλεσε την εκκλησιαστική του αυτή αποστολή ο άγιος Μάξιμος, αντιμετώπισε διάφορες ενορχηστρωμένες συκοφαντίες, με αποτέλεσμα να καταδικασθή υπό Συνόδου (1525), σε ισόβια κάθειρξη στη Μονή Βολοκολάμσκ και σε ισόβια στέρησι της Θείας Κοινωνίας! Μετά εξαετία, έπειτα από νέα καταδικαστική απόφασι, εγκλείεται στη Μονή Ότροτου, με ευνοϊκότερους όρους, όπου και παραμένει επί 20ετίαν, συγγράψας μεταξύ άλλων και την "Ομολογία της Ορθοδόξου Πίστεως".

Ο Κανών εις το Άγιον Πνεύμα -γραφείς αρχικώς κατά την πρώτη φυλάκισί του στην Μονή Βολοκολάμσκ υπό του εγκλείστου Μοναχού Μαξίμου, κάτω από πολύ αυστηρές συνθήκες, με κάρβουνο στον τοίχο του κελλίου του στην ελληνική γλώσσα, μετά την απελευθέρωσί του και την εν τω μεταξύ εκμάθησι της Ρωσικής γλώσσης, μεταγλωτισθείς στην Ρωσική του μορφή- είναι πρωτότυπος και περισπούδαστος διά τα υψηλά θεολογικά του νοήματα.

Γενομένης της μεταφράσεώς του από το Ρωσικό, μετεφέρθη εις την αρχαία Ελληνική και επετεύχθη λίαν επιτυχώς και με πιστότητα προς το αρχικό κείμενο νέα, αξία επαίνων, σύνθεσις με ένα επί πλέον Κανόνα, υπό του ελλογιιμωτάτου και αυλαβεστάστου Καθηγητού κ. Αντωνίου Μάρκου, κατά το τρέχον έτος, η οποία και παραδίδεται εις τους πιστούς υπό την παρούσα ποιητικήν μορφήν.

Είναι μέγα και άξιον πολλών συγχαρητηρίων το εγχείρημα του προσφιλούς μοι κ. Καθηγητού, καθότι υπό την νεοελληνική μετάφρασι κατώρθωσε να μεταφέρη εις την αρχαιοελληνική-λειτουργική γλώσσα τον θεοφώτιστον Κανόνα του αγίου Μαξίμου και να συνθέση έτερον-δεύτερον Κανόνα - εις το Πανάγιον Πνεύμα, "τον θησαυρόν των αγαθών και (τον της) ζωής χορηγόν".

Τόσον η επανασύνθεσις του αρχικού Κανόνος, όσον και η σύνθεσις του προσφάτου, αποτελούν πνευματικά επιτεύγματα εις δόξαν του Ευλογητού Θεού και του Προσκυνητού Αγίου Πνεύματος. Η αποκατάστασις του Κανόνος του Αγίου μετρικώς και τονικώς, παρά τις δυσχέρειες του πράγματος, θεωρείται λίαν φιλότιμος και επιτυχής.

Συγχαίροντες από καρδίας τόσον τους ελλοδιμωτάτους κ. κ. Καθηγητάς Αντώνιον Μάρκου, Διευθυντήν του Αγιολογικού Κέντρου "ΟΣΙΟΣ ΣΥΜΕΩΝ Ο ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗΣ" και χαρισματικόν Αγιολόγον-Υμνογράφον και Βλάσιον Σαββίδην, διά το άρτιο και εμπεριστατωμένο Εισαγωγικό Σημείωμα της παρούσης Υμνογραφικής εκδόσεως, όσον και τον Αιδεσιμολ. Πρωτοπρεσβύτερο π. Δημήτριο Αθανασίου μετά της ευλαβεστάτης Πρεσβυτέρας του, διά την θεοφιλή πρόνοια και την συνεργασία των μετά του ειρημένου Υμνογράφου, ευχόμεθα διαπύρως όπως το Πανάγιον και Ζωοποιόν και Παντοδύναμον Πνεύμα, ο εις της Τριάδος Θεός, το ομότιμον και ομόδοξον τω Πατρί και τω Υιώ, το φωτίζον και στηρίζον και αγιάζον τας ψυχάς ημών, ειρηνεύη και ποδηγετή την Μιάν Αγίαν Καθολικήν και Αποστολικήν του Χριστού Εκκλησίαν, προς τον εύδιον εν ουρανοίς λιμένα και τους πιστούς εις "νομάς χαρισμάτων".

† Ο Κυθήρων Σεραφείμ