Γέννημα και θρέμμα Ρωμηοί

Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος

Γέννημα και Θρέμμα Ρωμηοί

Στα κεφάλαια του παρόντος βιβλίου παρουσιάζεται ο ιδιαίτερος πολιτισμός που έχουμε ως «γέννημα και θρέμμα Ρωμηοί» και ποιά είναι τα βασικά γνωρίσματα της ρωμαΐικης παραδόσεώς μας. Γίνεται αναφορά και στον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό που είναι στην πραγματικότητα φράγκικος πολιτισμός και μας δίνεται η δυνατότητα να διακρίνουμε τις βασικές διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των δύο πολιτισμών, δηλαδή, του ρωμαΐικου - ορθόδοξου από τον δυτικό πολιτισμό. Είναι ανάγκη στις ημέρες μας, υπογραμμίζει ο συγγραφέας, να γνωρίσουμε όλα τα στοιχεία που συγκροτούν την παράδοσή μας διότι θα μας βοηθήσουν να μη χάσουμε την ταυτότητά μας και να μην αφομοιωθούμε στην νέα πραγματικότητα με φοβερές συνέπειες για το Έθνος.

Ακολουθεί μικρή περίληψη για να γνωρίση ο αναγνώστης τι περιλαμβάνεται στα ένδεκα κεφάλαια από τα οποία αποτελείται το βιβλίο.

1. Τα εθνικά μας ονόματα. Γίνεται αναφορά στην μεγάλη ιστορική διαδρομή που έχουμε ως ελληνικό έθνος δια μέσου των αιώνων. Εξετάζεται η σημασία των ονομάτων που έχουμε (Έλληνες, Γραικοί, Ρωμαίοι) και η αξία που απέκτησε ο Ελληνισμός όταν συνδέθηκε με την θεία Αποκάλυψη στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό.

2. Το ήθος των Ρωμηών. Υπογραμμίζεται ότι όλος ο λεγόμενος ρωμαϊκός πολιτισμός ήταν στην πραγματικότητα ελληνικός πολιτισμός και πόσο οι Ρωμαίοι επηρεάσθηκαν από τον ελληνικό πολιτισμό πριν καταλάβουν την Ελλάδα. Γράφεται για την ρωμαίϊκη φιλοθεΐα και φιλανθρωπία που είναι οι βασικές αρετές από τις οποίες χαρακτηρίζονται οι κάτοικοι της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που ήταν προσανατολισμένοι στον Θεό και την Εκκλησία.

3. Ανατολή και Δύση στην ενωμένη Ευρώπη. Υποστηρίζεται ότι οι Ρωμηοί, αφού και σήμερα στην Ευρώπη υπάρχουν απόγονοι των Ρωμαίων, αναζητούν την γνήσια αυθεντική ζωή και προσπαθούν να βγουν από το αδιέξοδο της φραγκοσύνης. Μελετάται η διαφορά μεταξύ ορθοδόξου και δυτικής θεολογίας διότι αυτό θα μας βοηθήση να καταλάβουμε την διαφορά μεταξύ του ανατολικού και δυτικού ανθρώπου.

4. Ο εκβαρβαρισμός της Δύσεως. Παρουσιάζονται σημαντικά ιστορικά στοιχεία που δείχνουν πως η Δύση εκβαρβαρίστηκε από την είσοδο των Φράγκων κυρίως, αλλά και άλλων βαρβαρικών φυλών. Παρουσιάζεται η μεγάλη αξία της ρωμαΐικης παραδόσεως που προσφέρει λύσεις στα προβλήματα των ανθρώπων διότι στηρίζεται στην ορθόδοξη πίστη και ζωή, που μπορούν να βοηθήσουν τον σύγχρονο Ευρωπαίο ώστε να απαλλαγή από τον «ιδιότυπο νεοβαρβαρισμό» που επικρατεί στην Δύση.

5. Παπισμός και Ουνία. Εξηγείται τι είναι η Ουνία και ποιός ο σκοπός της. Γίνεται λόγος για την δράση της Ουνίας, την οποία χρησιμοποιεί ο Πάπας σε βάρος της Ορθοδοξίας. Ο αναγνώστης μπορεί να μελετήση την θαυμάσια «επιστολή του αγίου Μάρκου Ευγενικού για τους Ουνίτες» στην οποία παρουσιάζεται όλος ο χαρακτήρας των ενωτικών και ποιό είναι το πραγματικό πρόσωπο της Ουνίας. Τονίζεται ιδιαίτερα η διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, ο οποίος αντέκρουσε την διδασκαλία του Ουνίτη μοναχού Βαρλαάμ και φανέρωσε ότι ο ησυχασμός είναι εκείνος που μπορεί να αντιμετωπίση την δολιότητα των Ουνιτών.

6. Ο καπιταλισμός ως γέννημα της δυτικής μεταφυσικής, κατά τον Max Weber. Διατυπώνονται οι βασικές θέσεις του Max Weber για το σύστημα του καπιταλισμού όπως αναπτύσσονται στο βιβλίο του «Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού». Θα διαπιστώση ο αναγνώστης πόσο στενά συνδέεται η θεολογία με την ιστορία και την εξέλιξη των διαφόρων κοινωνικών φαινομένων. Υπογραμμίζεται ιδιαίτερα ότι η Ορθοδοξία-Ρωμηοσύνη δεν έχει καμμιά σχέση με την προτεσταντική ηθική, ούτε με την μεταφυσική και ότι διαφέρει ριζικά τόσο από τον καπιταλισμό, όσο και από τον σοσιαλισμό.

7. Έθνος και εθνικισμός. Διαπιστώνεται πόσο η Ορθοδοξία από την φύση της είναι υπερεθνική, χωρίς να καταργή τις ιδιαίτερες πατρίδες κάθε ανθρώπου. Διατυπώνεται ο όρος της τοπικής Συνόδου του 1872 στην Κωνσταντινούπολη που κατεδίκασε τον φυλετισμό ως ξένο και ασυμβίβαστο με την Ορθόδοξη Εκκλησία. Ο Συνοδικός αυτός όρος είναι πολύ σημαντικός για το ορθόδοξο ήθος και την ζωή της Ρωμηοσύνης, που πραγματικά είναι υπέρβαση του εθνοφυλετισμού.

8. Ορθοδοξία, Δύση και Ισλάμ κατά τον 14ο αιώνα και σήμερα. Καταγράφονται οι διαφορές μεταξύ Ορθοδοξίας και Ισλάμ στα θεολογικά ζητήματα και τις κοινωνικές, εθνικές και πολιτικές συνέπειές τους. Εξετάζεται η κατάσταση στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατά τον 14ο αιώνα και ο θεολογικός διάλογος μεταξύ του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά και των Οθωμανών. Αναφέρεται το χρονικό της αιχμαλωσίας του αγίου στους Τούρκους και παρουσιάζονται ενδιαφέροντα σημεία από την περίοδο της αιχμαλωσίας. Παρουσιάζεται η στάση του σύγχρονου δυτικού Χριστιανισμού έναντι του Ισλαμισμού και διαπιστώνεται ότι οι δυτικοί Χριστιανοί και οι Μουσουλμάνοι έχουν τα ίδια κριτήρια και τον ίδιο τρόπο σκέψεως και ζωής, τόσο στην θεολογία όσο και στις πολιτικές σκοπιμότητες και επιδιώξεις. Γι’ αυτό στην Δύση είναι περισσότερο κατανοητή η ευδαιμονία του Ισλαμισμού από την ορθόδοξη άσκηση που αποβλέπει στην μεταμόρφωση του ανθρώπου.

9. Προβλέψεις για την Εκκλησία στην Ελλάδα κατά τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνος. Είναι αρκετά αισιόδοξες οι προβλέψεις και οι σκέψεις του συγγραφέα για την κατάσταση της Εκκλησίας στην Ελλάδα στις επόμενες δεκαετίες. Εξετάζονται οι προκλήσεις που υπάρχουν στην εποχή μας και πως η Εκκλησία εργάζεται πάντα ανάλογα με τις πνευματικές ανάγκες και αναζητήσεις των ανθρώπων.

10. Η ασκητική ζωή και η μυστική θεολογία στον Σιναϊτικό χώρο. Μελετάται η ιστορία του μοναχισμού στον Σιναϊτικό χώρο και προβάλλεται όλη η προσπάθεια του ανθρώπου για την θεραπεία της ψυχής του, ώστε από το κατ’ εικόνα να φθάση στο καθ’ ομοίωση. Μελετάται η προσωπικότητα του Προφήτου Μωϋσέως που αποτελεί «πρότυπο πνευματικής τελειώσεως». Σε πολλά θεολογικά και ασκητικά κείμενα θεωρείται ο Μωϋσής τύπος του πνευματικού πατέρα που καθοδηγεί τα πνευματικά του παιδιά στην ένωσή τους με τον Θεό. Διαβάζοντας για του αββάδες του Σινά και τον Σιναϊτικό ησυχασμό γνωρίζουμε ποιά είναι η θεολογία στην Ορθόδοξη Εκκλησία και ποιός είναι ο αληθινός θεολόγος.

11. Η επικαιρότητα της Ορθοδόξου Παραδόσεως. Διαπιστώνουμε ότι μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία υπάρχει η αυθεντική ζωή που θεραπεύει και αναγεννά τους ανθρώπους. Οι άνθρωποι σήμερα, ιδιαιτέρως οι νέοι, έχουν απογοητευθή από την ‘’ακοινώνητη κοινωνία’’ και την ‘’επίπεδη ζωή’’ και στρέφονται στον ‘’κοινοτικό τρόπο ζωής’’ και στην ‘’εσωτερική ζωή’’. Εκτιμάται ιδιαίτερα η ορθόδοξη νηπτική και ησυχαστική παράδοση διότι μπορεί να αντιμετωπίση όλα τα φοβερά και συγκλονιστικά υπαρξιακά προβλήματα και να προσφέρη νόημα και πληρότητα στην ζωή των ανθρώπων. Είναι αξιοσημείωτο ότι και δυτικοί ακόμη θεολόγοι εντυπωσιάζονται από την Ορθόδοξη Θεολογία και μελετούν Πατέρες της Εκκλησίας.

Στα «Επιλεγόμενα» περιγράφει ο συγγραφέας με ζωντανά παραδείγματα τον πλούτο και την αρχοντιά της Ρωμηοσύνης, που διασώζεται μέχρι σήμερα.