Π. Ιωάννης Ρωμανίδης, ένας κορυφαίος Θεολόγος

Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος

π. Ιωάννης Ρωμανίδης, ένας κορυφαίος θεολόγος

Ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία των δύο Τόμων της Εμπειρικής Δογματικής, κατά τις προφορικές παραδόσεις του π. Ιωάννη Ρωμανίδη, ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος συνεχίζει το συγγραφικό του έργο με το νέο του βιβλίο που αναφέρεται και πάλι στον κορυφαίο δογματικό Θεολόγο της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας, τον π. Ιωάννη Ρωμανίδη.
Στην πρώτη ενότητα δημοσιεύονται οι επιστολές που έστειλε ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης στον π. Γεώργιο Φλωρόφσκι. Πρόκειται για άγνωστο και πολύ ενδιαφέρον υλικό. Μελετώντας προσεκτικά ο αναγνώστης την ενότητα αυτή που παρουσιάζει την επικοινωνία και την σχέση μεταξύ των δύο αυτών μεγάλων θεολόγων, αλλά και την δεύτερη ενότητα, που αναφέρεται στο θεολογικό έργο του π. Ιωάννη,  θα διαπιστώση ότι ο π. Ιωάννης δεν ήταν συνηθισμένη προσωπικότητα. Η θεολογία που διατυπώνει δεν είναι θεολογία δική του, όπως ισχυρίζονται μερικοί, αλλά η θεολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, όπως την εκφράζουν οι Προφήτες, οι Απόστολοι και οι Άγιοι δια μέσου των αιώνων.

Μέσα από τις επιστολές μας δίνεται η δυνατότητα να εκτιμήσουμε το ερευνητικό πνεύμα, τις γνώσεις, την εκκλησιαστική συνείδηση του αποστολέα (Ρωμανίδη) προς τον καθηγητή του (Φλωρόφσκι), μεγάλο  θεολόγο του 20ου αιώνα, ο οποίος θαύμαζε το έργο του μαθητή του και τον εκτιμούσε ως υπερασπιστή της γνήσιας παραδόσεως και διάδοχο του θεολογικού του έργου.

Ο συγγραφέας μας παρουσιάζει την όλη θεολογική διαδρομή που πέρασε  στην ζωή του ο π. Ιωάννης και το πως, γνωρίζοντας επαρκώς και την δυτική θεολογία, έφθασε στην θεολογία των αγίων Πατέρων. Παρουσιάζει στον αναγνώστη τους αγώνες του με άλλους θεολόγους, εντός και εκτός της Ελλάδος, αλλά και με ιδέες και συστήματα  της εποχής του και προβάλλει το θεολογικό του  έργο που είναι ενοποιητικό, πνευματικό, εκκλησιαστικό, εθνικό, καθώς επίσης την εργογραφία του, και τι είπαν και έγραψαν άλλοι για την προσωπικότητά του και το έργο του.

Η δογματική του- που διαφοροποιεῑται από τις προηγούμενες δογματικές- και κατ’ επέκταση η διδασκαλία του είναι γνήσια, αυθεντική και κατά πάντα ορθόδοξη. Ο π. Ιωάννης, γνωρίζοντας άριστα την θεολογία του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά και τις αποφάσεις των ησυχαστικών Συνόδων του 14ου αιώνα, αφιερώνοντας μάλιστα ένα μεγάλο μέρος της ζωής του στην έρευνα εκκλησιαστικών και πατερικών κειμένων, ακριβολογεί στα θέματα της ορθοδόξου πίστεως και τα κείμενά του χαρακτηρίζονται από υψηλή θεολογία. Πιστεύει και ομολογεί ότι ο ορθολογισμός και ο ηθικισμός ταλαιπώρησαν και ταλαιπωρούν τους ανθρώπους όλων των εποχών, όχι μόνον στην Δύση, αλλά και στην Ανατολή. Έχοντας παραδοσιακές Καππαδοκικές καταβολές παραμένει πάντοτε απόλυτος στην δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας, μακρυά από τον στοχασμό και την φιλοσοφία και καταλήγει σε ασφαλή συμπεράσματα.

Με τις έρευνές του πάνω στα θεολογικά θέματα, τις μεταδιδακτορικές μελέτες του και τις εμπειρίες που απέκτησε, ακολουθώντας πάντα την πατερική ορθόδοξη θεολογία, χωρίς να την αλλοιώνη, ανοίγει νέους δρόμους στην δογματική και στην θεολογία. Παρουσίασε γραπτώς και προφορικώς τον πυρήνα της ορθοδόξου θεολογίας, που είναι η μέθεξη του μυστηρίου της Πεντηκοστής σε συνδυασμό με την μέθεξη του μυστηρίου του Σταυρού και της Αναστάσεως του Χριστού και ότι ο σκοπός της Εκκλησίας είναι να θεραπεύη και να θεώνη τον άνθρωπο.

Είναι αξιοπρόσεκτο το έντονο ενδιαφέρον του στους διαλόγους με τους ετεροδόξους. Γνώριζε όλα τα θεολογικά ρεύματα της εποχής του και απαντούσε σε αυτά με βάση την διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας, έχοντας επαρκείς γνώσεις, επιστημονική σκέψη, ικανά επιχειρήματα και ερευνητικό χάρισμα. Εντόπισε τα βασικά σημεία από τα οποία θα προέλθη η ενότητα μεταξύ Ορθοδόξων Χριστιανών και άλλων Ομολογιών. Ομιλούσε για τον Άσαρκο Λόγο στην Παλαιά Διαθήκη και τον Σεσαρκωμένο Λόγο στην Καινή Διαθήκη.  Έκανε λόγο για την ασκητική της Εκκλησίας, για την θεραπευτική αγωγή της κάθαρσης, του φωτισμού και του δοξασμού. Απέδειξε ότι η θεολογία είναι βίωμα και πως όλη η χριστιανική ζωή μέσα στην Εκκλησία με τα Μυστήρια και την άσκηση είναι εμπειρική. Εξέφρασε, και μάλιστα έντονα πολλές φορές, τις ανησυχίες του και τους προβληματισμούς του για τους κινδύνους που αντιμετώπισε επί ημερών του η θεολογία στην Ελλάδα και αγωνίσθηκε με όλες τις δυνάμεις του για την απελευθέρωσή της από τις δυτικές επιρροές. 

Πιστεύουμε ότι το βιβλίο αυτό δημοσιεύεται σε μια κρίσιμη περίοδο από θεολογικής πλευράς για την εποχή μας. Θα βρη ο αναγνώστης στις σελίδες του ότι ρίζα όλων των προβλημάτων είναι η λανθασμένη θεολογία. Θα βρη τα ερμηνευτικά κλειδιά για την κατανόηση της ορθόδοξης θεολογίας, που είναι εμπειρική και ελευθερώνει τον άνθρωπο από τις ποικίλες εξαρτήσεις, την σύγχυση και την εκκοσμίκευση.